Động thái áp thuế từ Mỹ và tác động tới Việt Nam
1. Tổng quan về chính sách thuế mới của Mỹ
Vào ngày 02/04/2025, Tổng thống Donald Trump đã công bố sắc lệnh áp thuế mới với hai phần chính:
Thuế cơ bản 10% được áp dụng trên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ tất cả các quốc gia, có hiệu lực từ ngày 05/04/2025.
Thuế đối ứng áp dụng từ ngày 09/04/2025, dành cho các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ, trong đó Việt Nam bị áp mức thuế lên tới 46%, chỉ sau mức thâm hụt thương mại song phương với Mỹ là 90%.
Một số mặt hàng không bị áp thuế đối ứng bao gồm: sắt thép theo Mục 232, một số khoáng sản, năng lượng, dược phẩm và hàng hóa từ Canada, Mexico (USMCA).
Chính sách thuế này cao hơn nhiều so với kỳ vọng của thị trường và đã tạo ra phản ứng tiêu cực ngay sau khi được công bố.
2. Phản ứng và hành động từ phía Việt Nam
Chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng đưa ra các biện pháp chủ động:
Chỉ thị 06/CT-TTg (10/3/2025) yêu cầu rà soát, điều chỉnh thuế suất, thúc đẩy thương mại song phương với Mỹ.
Nghị định 73/2025/NĐ-CP (31/3/2025) điều chỉnh thuế nhập khẩu ưu đãi với một số mặt hàng từ Mỹ.
Tăng cường ngoại giao, đàm phán và thương lượng: Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đang chuẩn bị chuyến công tác tại Mỹ để thúc đẩy hợp tác song phương, bao gồm: triển khai mua sắm công, hỗ trợ nhà đầu tư Mỹ, điều chỉnh tỷ giá, loại bỏ rào cản phi thuế quan,...
Cho phép thử nghiệm Starlink tại Việt Nam – một tín hiệu tích cực về hợp tác công nghệ.
Thái độ thận trọng: Chính phủ chưa đưa ra hành động đáp trả, mà ưu tiên đàm phán và đối thoại để giảm căng thẳng.
Bên cạnh các động thái đang được đàm phàn và thương thảo, Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục tập trung và củng có nội lực tăng trưởng trong nước, được kể đến như: đẩy mạnh đầu tư công, thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng, dịch vụ; tất cả hướng đến mục tiêu tăng trưởng bền vững trong giai đoạn sắp tới.
3. Tác động đến một số doanh nghiệp đáng chú ý
Rất tiêu cực: Dệt may (MSH, TNG, VGT, TCM), Thủy sản (VHC, FMC, MPC), Đá ốp lát (VCS, PTB), Khu công nghiệp (KBC, SIP, BCM…), Vận tải/cảng biển (HAH, GMD, VSC), Chứng khoán nhỏ (SHS, VIX).
Tiêu cực: Cao su (DPR, PHR), Xây dựng dân dụng, Doanh nghiệp có tỷ trọng xuất khẩu cao sang Mỹ.
Trung lập hoặc ít ảnh hưởng: Thép (HPG, HSG), Ngân hàng, Dầu khí (PVS, GAS), Công nghệ (FPT), Điện – nước – Bán lẻ nội địa (REE, POW, MWG...), Ô tô (HAX, VEA), Phân bón, Bất động sản nhà ở (VHM, NLG, HQC...).
Một số doanh nghiệp có thể hưởng lợi nhẹ nếu giá dầu giảm và tỷ giá tăng nhẹ.
4. Kết luận và triển vọng
Việt Nam nằm trong nhóm chịu ảnh hưởng lớn do có thặng dư thương mại cao với Mỹ. Tuy nhiên, thuế đối ứng chỉ chính thức có hiệu lực từ ngày 09/04, do đó chúng ta còn thời gian để đàm phán, chứng minh và giảm thiểu thiệt hại.
Kỳ vọng với năng lực ngoại giao linh hoạt, Việt Nam sẽ có thể đạt được những nhượng bộ hợp lý từ phía Mỹ. Đồng thời, Chính phủ sẽ tập trung củng cố nội lực nền kinh tế, bao gồm đầu tư công, kích cầu tiêu dùng và cải thiện môi trường đầu tư để duy trì đà tăng trưởng.