Setlist (nieuwe masterclass in april!)
Voordat Etgar Keret als verrassingsdocent in mijn online les zou verschijnen, belden we om voor te bespreken. Het was goed om mijn oude vriend te spreken, hoewel ik ook was vergeten hoeveel hij kan praten. Het is niet dat Etgar egocentrisch het gesprek kaapt; hij laat zijn gedachten gewoon de vrije loop, alsof er geen enkele filter zit tussen wat hij denkt en wat hij zegt.
Dat was ook precies het punt van het chaotische, maar bevlogen betoog waar ik blijkbaar naar luisterde: Etgar maakte zich kwaad over het voorgekauwde karakter van de hedendaagse kunst, waarbij je precies krijgt wat je wil. “Mensen willen voor het concert van hun favoriete band de setlist al weten. Stel je voor dat David Bowie Space Oddity begint te spelen en jij ‘BOE!’ roept, omdat het niet is wat je hebt besteld?”
Ik lachte, ook al begreep ik het maar half, want Etgar praat vaak veel te snel voor mijn denken, dat wél door allerlei filters moet gaan. Ik herinnerde me opeens hoe fijn het vroeger was om zijn woorden te kunnen editen, voor een interviewtekst of onze film. Temidden van de woordenbrij was altijd veel goud te vinden, iets waar ik dan weer een talent voor heb. Misschien is dat wel waarom we het al sinds onze eerste ontmoeting in 2010 zo goed kunnen vinden.
Ik verwachtte ook dat Etgar tijdens de Zoomsessie een andere toon zou aanslaan, een toon die ik kende van zijn publieke optredens: kalm, gevat, charmant, bondig. Maar toen ik hem halverwege de les als een konijn uit de hoge hoed toverde voor de verbouwereerde studenten (die de documentaire als huiswerk hadden gekeken), ging hij in hetzelfde tempo verder.
De aanslagen van 7 oktober, Israëls misdaden in Gaza, de gijzelaars: alles kwam voorbij. Ik schrok me kapot, omdat ik de studenten wilde beschermen. Maar Etgar ging nog verder. Op een meta-manier beschuldigde hij de groep van een gebrek aan interesse, hij begon over het verraad van Nederlandse Joden tijdens de Holocaust en de neus van een van de studenten.
“Stel nou dat ik een verhaal schrijf waarin ik 10.000 euro krijg om Rutger te vermoorden. Dat is geen interessante motivatie. Maar als Rutgers zoon Tinus mij zou beledigen, zou zeggen dat ik een dikke, harige Joodse nietsnut ben, dán heb ik een interessante reden om Rutger dood te maken.”
Tussendoor zei hij ook mooie dingen over ergens een beginner in zijn, de stadsmentaliteit die nu overal lijkt te domineren terwijl we een dorpsmentaliteit nodig hebben, en over trigger warnings, die hij uiteraard belachelijk vond. Elk antwoord duurde minstens acht minuten.
Nadat Etgar de Zoom verlaten had, was ik totaal van slag. Maar ik wist nog te zeggen: “Dat was Etgar. Was dat wat ik had verwacht? Absoluut niet. Maar het was echt.” De studenten, althans de meesten, vonden het geweldig.
Later, in mijn eentje in de auto, zakte mijn adrenaline enigszins. Ik besefte dat Etgar me een les had geleerd: ik had niet gekregen wat ik had besteld. Ik, die altijd zo graag de controle houd, was een half uur lang de controle over mijn zorgvuldig voorbereide les kwijt geweest. En daar was ik hem dankbaar voor. Het had allerlei emoties naarboven gebracht. Het was echt.
Dit was niet de eerste keer dat Etgar me aan deze belangrijke waarheid herinnerde. Tijdens dat allereerste gesprek, op een terras in Tel Aviv in 2010, negeerde hij ook alle vragen op mijn zorgvuldig uitgetypte blaadje. In plaats daarvan gaf hij me een onuitputtelijke reeks fantastische verhalen, die later de basis voor onze film zouden vormen.
En dan was er nog dat interview tijdens een van de laatste draaidagen, toen ik hem wilde laten zeggen: “Without stories, I wouldn’t be alive.” Dat was de kern van de film, een zin die hij tijdens de researchfase al tegen mij had uitgesproken. Maar zodra de camera draaide, weigerde Etgar.
In plaats daarvan begon hij aan een lang verhaal over een live interview dat hij ooit had gegeven, waarbij de interviewer naar de bekende weg vroeg, waarop Etgar zei: “Maar is het leven niet veel leuker als er iets onverwachts gebeurt?” Terwijl ik balend naar hem zat te luisteren, met een ongeduldige crew om ons heen, besefte ik opeens dat hij een meta-boodschap voor mij had. Ik keek hem in de ogen. Klootzak.
Vorige week was alweer de laatste les van mijn nieuwe masterclass Verhalen Vertellen, het eindpunt van de lesreeks ‘Wat Wil Ik Vertellen?’. Live op theaterbroedplaats De Sloot, waar ik mijn kantoor heb. De studenten lazen fragmenten voor, Johan Fretz kwam langs, het was echt heel ontroerend en bijzonder. De Signal-groep van deze ‘alumni’ is nog steeds springlevend en vol ambitie!
Mensen waren heel blij. De masterclass wordt gemiddeld gewaardeerd met een 8,7! Supermooi. Enkele reacties:
“Rutgers Masterclass helpt je om te kappen met uitstellen en gewoon die pen te pakken. Doe het! Verbazingwekkend wat eruit komt.” -Nynke (46)
“Ik begon deze cursus omdat ik beter wilde leren schrijven in werkgerelateerde context. Dat is gelukt. Ik voel me vrijer, creatiever en schrijf nu met meer vertrouwen. Maar het belangrijkste is dat mijn liefde voor taal in de breedste zin van het woord weer is aangewakkerd. Ik voelde me bijna weer zes jaar, toen ik voor het eerste leerde schrijven en álles wilde lezen wat los en vast zat. Dat plezier is weer helemaal teruggekomen door de cursus, een groot cadeau en ook iets ongrijpbaars. Veel dank daarvoor!” -Dieke (31)
“De cursus van de bevlogen Rutger Lemm is olie op het vuur voor iedereen met literaire aspiraties. Aan de hand van een divers programma ontdek je waarom juist jij de pen ter hand moet nemen en krijg je volop handvatten om daar met plezier en kunde mee aan de slag te gaan.” -Rutger (38)
“Ik geloofde niet dat ik het kon, ik had sinds mijn jeugd geen verhalen meer geschreven. Maar dankzij Rutgers lessen en enthousiasme en de leuke groep, heb ik in 5 lessen tijd mijn eerste verhaal geschreven. Ik heb nu zin dit vaker te doen!” -Esther (45)
“In 5 avonden werden we meegenomen op een reis. Rutger deelt hierbij een enorme hoeveelheid tips en smeuïge anekdotes (inclusief zijn eigen faal- en succeservaringen). Hij schroomt gelukkig niet om zijn eigen connecties in te zetten om de avonden nog interessanter te maken. Het was een unieke ervaring, bijzonder hoeveel hij hierin deelde en ‘weggaf’ aan informatie!” -Judith (38)
“Door de cursus van Rutger ben ik op een andere manier naar de wereld gaan kijken. Alles wat we om ons heen zien, groot of klein, is voeding voor een nieuw verhaal. Ik vond het heel erg inspirerend!” -Jip (34)
Ik heb er zelf ook veel van geleerd, zoals uit bovenstaand stukje blijkt, en ook veel plezier gehad. Daarom heb ik besloten om meteen nog een reeks in te plannen, en wel op 8, 15, 22 april, 6 en 13 mei 2025. Vijf dinsdagen dit keer dus, met 29 april vrij, van 19.30-21.30. Eerste vier lessen online (opname makkelijk terug te kijken als je er eentje moet missen), de laatste live op De Sloot. Met in elk geval gastdocent Sinan Çankaya, en wie weet nog meer.
Alle info en inschrijfformulier hier. Hoewel ik van meerdere kanten te horen kreeg dat de masterclass belachelijk goedkoop is voor wat je krijgt, heb ik toch besloten om de prijs hetzelfde te houden om het laagdrempelig te houden. Ik hoop natuurlijk op net zo’n leuke, gevarieerde groep als de afgelopen reeks. Dus wees er snel bij, voor ik besluit dat het vol zit! En stuur vooral door aan iemand die wat inspiratie kan gebruiken.
Liefs,
Rutger