Losers
Een paar jaar geleden zat ik op een zonnig terras in mijn aantekeningenboekje te schrijven, een koffie bij de hand, intens tevreden met mezelf. Heel even leek alles samen te vallen. Heel even was ik precies de persoon die ik wilde zijn. Tot ik opkeek en schuin voor me een andere jongeman van ongeveer dezelfde leeftijd, met ongeveer hetzelfde soort hippe kleren, in hetzelfde Moleskine-boekje zag zitten schrijven. We hadden zelfs dezelfde koffie besteld. Hij keek op uit zijn eigen diepzinnige notities. Toen hij mijn blik ving, trok hij zijn wenkbrauwen op. Mijn speciale gevoel was in één klap verdwenen.
Dit moment gebruikten we niet veel later in het script voor aflevering 6 van onze comedyserie ‘Beter Wordt Het Niet’. De serie draait om de extreem romantische David, die in Berlijn een nieuw leven probeert op te bouwen nadat hij bij aankomst is gedumpt door zijn vriendin. In de uiteindelijke scène ziet hij eerst één pretentieuze doppelgänger, dan nog één – en dan nog één. Mijn mede-creator Rein Mulder (die David speelt in de serie) en ik houden ervan om altijd net iets te ver te gaan.
Het was absurd om in de zomer van 2023 in een taxi vanaf het Berlijnse Hauptbahnhof naar de Maybachufer te rijden – om op een blokkade te sluiten. De straat waar ik sinds 2008 (toen Rein en ik in Berlijn studeerden) zo vaak gelopen had, was afgesloten om diezelfde doppelgänger-scène te kunnen draaien. Even later zag ik mijn beste vriend te midden van drie gelijk uitziende figuranten en een crew die druk in de weer was met licht, geluid en een strak tijdschema, een versie van mijn gênante anekdote naspelen.
Even terugspoelen, naar de winter van 2022. Tijdens de voorgaande corona-jaren, met hun gekmakende lockdown-ritmes, hadden Rein en ik de scripts voor tien afleveringen van onze coming-of-age-serie geschreven. We waren op dat moment al zeven jaar met onze producent Fleur bezig om het plan van de grond te krijgen, en we waren nog nooit zo dichtbij geweest: omroep BNNVARA was enthousiast, we hadden een pilotscript geschreven en vervolgens het hele seizoen. Nu was het wachten op een reactie van de NPO. Het zou óf een ja óf een nee worden, zo werd ons verzekerd. Toen kwam het antwoord: de netmanager wilde in gesprek.
Tien dagen voor Het Gesprek kreeg ik voor het eerst covid. Van Rein uiteraard, want ondanks dat we op onze werkplek een bureaulengte afstand hielden, kunnen we geen minuut samen zijn zonder elkaar keihard aan het lachen te maken. Besmetting was onvermijdelijk.
Rein en ik mochten volgens de laatste quarantaine-regels niet bij het gesprek in Hilversum zijn. In plaats daarvan waren we via Zoom aanwezig. Nog een beetje zwakjes klikte ik op de link. Ik zag een lange vergadertafel. Niemand erkende dat ik online kwam, of dat het een rare situatie was. Er werd een dampend theeglas voor me neergezet. Gelukkig kwam Rein ook online.
Het gesprek verliep niet erg soepel. Men worstelde met het personage David, dat minder karikaturaal is dan de drie andere hoofdpersonages: zijn excentrieke Noorse huisgenoot Rob, zijn chaotische Vlaamse vriendin Aisha en zijn nieuwe grote liefde, de cynische Duitse Hanna. Er was nog geen sprake van dat Rein de rol van David zou gaan spelen. Dus ik grapte: “Nou jongens, hij is op ons gebaseerd, dus het is ook in ons belang dat hij sympathiek wordt.” Daar werd om gelachen, godzijdank.
Toen nam de netmanager het woord. Ze zat aan het hoofd van de tafel. “Het probleem is gewoon,” zei ze, “dat hij zo’n loser is.” Ze legde veel nadruk op dat woord. “Hij gedraagt zich gewoon zo loserig.” Recht tegenover haar stond een laptop op een omgekeerde slakom, met daarop onze snotterige covid-hoofdjes. De twee losers knikten bedeesd.
Het leek einde verhaal. Tot tegen het einde toch plots een gesprek over financiering ontstond tussen onze producent, het hoofd drama van BNNVARA en de netmanager. Ik tuurde naar het scherm, ik kon het nauwelijks verstaan. Maar even later belde Fleur ons op vanaf de parkeerplaats: we hadden een grote stap gezet. Daarna voegden het Duitse ZDFneo en de Belgische VRT zich bij onze Europese co-productie en konden we echt van start gaan.
‘Beter Wordt Het Niet’ gaat over te hoge verwachtingen, van jezelf en van de wereld om je heen. David, Rob, Aisha en Hanna worstelen hier ieder op hun eigen manier mee. Verwachtingen leiden onvermijdelijk tot teleurstelling – en dus comedy. Het is de klassieke bananenschil. Uiteindelijk zullen ze alle vier meer in de harde Berlijnse realiteit moeten gaan leven, en een beetje volwassen moeten worden. Eigenlijk precies de ontwikkeling die Rein en ik tijdens het schrijven van de serie hebben doorgemaakt. Toen ik het eerste idee kreeg was ik 28. Inmiddels heb ik drie kinderen. Ik zit volop in de realiteit.
Het filmproces zorgt ook voor een hoop realiteitszin. Na een fase van fantaseren en huilen van het lachen, komt er een fase van beperking. De scène met zestien baby’s en een biggetje, wordt een scène met vijf baby’s. De musical-dans tussen Duitse ME’ers en demonstranten wordt geschrapt. De perfecte acteur blijkt niet beschikbaar. De rechten voor dat ene liedje blijken driehonderdduizend dollar te kosten. Er is discussie, er worden compromissen gesloten.
Tegelijkertijd blijft de filmwereld een plek waar dromen uitkomen. Ik weet nog precies waar ik liep toen ik de auditietape van de Noorse acteur Jonas Strand Gravli keek, voor de rol van Rob. Ik bleef stilstaan en keek vol opwinding hoe hij de comedy precies speelde zoals-ie bedoeld was, hoe hij het personage wérd. Heel even leek alles te kloppen. Ik belde direct Rein op om samen te juichen. Hetzelfde geldt voor acteurs Mona Vojacek Koper (Hanna) en Abigail Abraham (Aisha). Puur comedy-goud.
Is David een loser? Hoge verwachtingen zijn vaak dwaas, maar ze zorgen er wel voor dat je hoog mikt. David blijft in Berlijn wonen en na elke teleurstelling blijft hij toch maar weer doorgaan, met een nieuw plan, nieuwe hoop. Dat bewonder ik aan hem.
Scripts zijn magisch. Als het na acht jaar schrijven eindelijk geprint wordt in een shooting script, dan gaan allerlei mensen keihard aan het werk om het uit te voeren. Letterlijk, meestal. Zo hebben we een aflevering die zich grotendeels in de voormalige Stasi-gevangenis in Oost-Berlijn afspeelt, waar Rein en ik in 2008 een zeer indrukwekkende tour beleefden. We hadden nooit verwacht dat we daar echt konden draaien, maar lieten het in het script staan als locatie. Toen bleek dat de mensen van het museum heel blij waren met aandacht voor het onderwerp, en de gevangenis graag voor ons openstelden.
We hebben fantastische acteurs als Godehard Giese, Sieger Sloot, Volker Bruch, Katja Bürkle en Frieda Barhnard, en regisseurs Beer ten Kate (Toon) en Valerie Bisscheroux (ANNE+) kunnen krijgen vanwege die scripts – en soms een gepassioneerde begeleidende brief. Volker Bruch, die de hoofdrol in de duistere Duitse mega-serie Babylon Berlin speelt, was bijvoorbeeld heel blij dat hij een andere kant van zichzelf kon laten zien. Hij bleek een hilarische comedy-acteur te zijn.
Maar het grootste cadeau kwam misschien wel toen bleek dat we onze eerste keuze voor de titelsong konden krijgen: Losers, van de Vlaamse band Balthazar. In het refrein zingt Maarten Devoldere: “How much it feels like/We are losers/On the verge of something great”.
Dit stuk verscheen eerder in de VARAgids. Vanaf donderdag 19/9 is ‘Beter Wordt Het Niet’ wekelijks om 22.00 te zien op NPO3, en meteen volledig te bingen voor abonnees van NPO Start. Ik was te gast bij Nooit Meer Slapen om over de serie te praten. Vanavond is de speciale voorvertoning in The Movies, waar nog enkele kaarten (met uitverkoopprijs van 5 euro!) voor te krijgen zijn. Hopelijk gaan jullie kijken. Ben benieuwd (en kijk in elk geval door tot aflevering 5…).