Kompleks.org: Tüm hatlarıyla Gig Ekonomisi #5
Merhaba,
Kompleks ‘Yeni İşçi’ serisinin ilk bölümünde; tanımı, kapsadığı örnek iş kolları, tarihi gelişimi, artı ve eksi yanları, geleceğine dair araştırma örnekleri, uzman yorumları ve fikir yazılarıyla gig ekonomisini tüm hatlarıyla araştırmaya devam ediyor.
www.kompleks.org info@kompleks.org
Gönüllülük ile zorunluluk arasında
galeri ve müzede stajyer emeği
Günümüzde belirsiz iş tanımı ve çalışma saatleri stajyerliğin doğal uzantısı olarak kabul ediliyor. Peki bu durum taraflar açısından nasıl teamül haline geldi? Soru oldukça geniş, bu nedenle cevabı da çok boyutlu ve kapsamlı bir çalışmayı hak ediyor. Sektörde çalışan onlarca stajyer, açık kimliğiyle kendini ifade etmesi durumunda kurumların mobbingten işten çıkarmaya kadar farklı güvencesizlik yaptırımlarından çekiniyor. Sonrasında başka bir kurumda da iş bulamayacaklarını düşünüyorlar. Emek piyasasının çalışanlar aleyhine işlemesi ve stajyerlerin piyasanın en güvencesiz gruplarından olması stajyerin kurumla olan ilişkisini hukuki zemin üzerine kurmasını güçleştiriyor. Türkiye’den stajyer deneyimlerine dair halen çalıştığı araştırmasından örnekler de veren Yıldız Öztürk, stajyer emeği ve güvencesizliği üzerine Kompleks.org ve Argonotlar.com ortak yayını için yazdı.
Hem akademik araştırmaların ortaya çıkardığı sonuçlara hem de kişisel deneyim ve gözlemlerime dayanarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Bir sanat kurumunda staj yapmış insanların neredeyse tamamı “Çalıştığım kurumda her türlü işi yapıyordum; sıklıkla fazla mesaiye kalıyordum” ifadesinde hemfikirdir. Günümüzde belirsiz iş tanımı ve çalışma saatleri stajyerliğin doğal uzantısı olarak kabul ediliyor. Peki bu durum taraflar açısından nasıl teamül haline geldi? Soru oldukça geniş, bu nedenle cevabı da çok boyutlu ve kapsamlı bir çalışmayı hak ediyor. Ben öznel ve nesnel koşulların el verdiği ölçüde soruyu güvencesiz emeğin yapısallaşması etrafında tartışmaya çalışacağım. Yazının devamında göreceğiniz üzere, konuyla ilgili Türkiye’deki literatür oldukça sınırlı. Türkiye’de stajyerlik ya da stajyer emeğinin ele alındığı akademik yayınların büyük bölümü turizm, tıp, işletme, eğitim, sosyoloji (çocuk emeği bağlamında) gibi disiplinlere ait. Bu nedenle Türkiye’den stajyer deneyimlerine dair iki örnek halen çalıştığım araştırmamın bir parçası. Görüşmeciler hâlihazırda kültür-sanat alanında çalıştığı için gerçek isimleri ile anılmayı istemiyor; kurum isimlerinin ise gizli kalmasını tercih ediyorlar. Bu nedenle bu yazıda yer alan görüşmecilerin isimleri kendilerinin tercih ettiği isimlerle değiştirildi…
İnternet Tabanlı Platform Emeği ve Toplumsal cinsiyet
Pınar Üzeltüzenci’nin iki bölümden oluşan yazısının ikinci bölümü ‘İnternet Tabanlı Platform Emeği ve Toplumsal Cinsiyet'; gig çalışanı kadınların mevcut toplumsal cinsiyet yargılarını ve bu yargıların getirdiği zorlukları ne şekilde deneyimlediğine odaklanıyor.
Toplumsal önyargılar ve tarihsel sebepler yüzünden standart işgücünde kendisine yer bulamayan kadınlar için evden çalışmayı mümkün kılan bu işler bir fırsat olarak algılanıyor. Bu bir noktaya kadar doğru olmakla birlikte, yapılan araştırmalar bu iş fırsatının geleneksel emek ekonomilerine nüfuz etmiş derin yapısal eşitsizliklerden payını aldığını da gösteriyor. Buna göre platform ekonomisi söz konusu cinsiyet tabanlı eşitsizlikleri devam ettirmekle kalmıyor, pekişmesine katkıda da bulunuyor.
Dijital platformların çoğalması, daha çok ülkede ve çok çeşitli sektörlerle uyum sağlaması sonucu bu alanlarda ihtiyaç duyulan ve istihdam edilen işgücü de aynı oranda artış gösteriyor. Bu yeni iş tipinin bu kadar popülerleşmesinde uzaktan ve esnek saatlerde çalışmayı mümkün kılmasının etkisi büyük. Özellikle kadınlar ve toplumun diğer dezavantajlı grupları, ofise gitmelerini gerektirmeyecek, evlerinden yahut farklı mekanlardan yapılabilen bu işlere ilgi gösteriyor.
🔗 https://kompleks.org/fasikul/gig/bolum-2/internet-tabanli-platform-emegi-ve-toplumsal-cinsiyet/
📕 KLOG'DAN OKUMALAR
Kompleks’in, kent kültüründen ekolojiye, tarihten siyasete yeni okuma ve paylaşım alanı Klog!
📜🖋️ Bağımsız yayıncılığın bir yüz yılı
Çok değil on yıl önce en çok konuşulan konulardan biri dijitalleşmenin gazete, dergi ve kitaplara vereceği hasardı. Uzmanlar e-kitapların normal kitapların yerini alacağını, gazetelerin ve dergilerin artık sadece internet üzerinden okunabileceğini ve kısa süre içerisinde basılı materyalin çok da ilgi görmeyip ortadan kalkacağını söylüyordu. Gelinen nokta onların yanıldığını ve insanoğlunun basılı materyalden uzak kalmayı çok da sevmediğini gösteriyor. Yeni çağın bize sunduklarını kullanmayı seven kitleler pazar kahvaltısında gazete okumaktan, yolculuklarda dergilerine göz atmaktan, yatmadan gerçek bir kitabı karıştırmaktan vazgeçmek istemiyor. Gelenekselden kopamayan bu kitleler aynı zamanda ana akım medyanın sunduklarını da yaratıcı ve doyurucu bulmuyor ve farklı seçenekler arıyor.
Alternatif ve bağımsız bir medya arayışı elbette yeni değil. Ancak örneklerini internette sıkça gördüğümüz bu yayınlar şehirlerden küçük yerlere göçle birlikte şekil değiştirmeye başladı. İnsanlar şehirlerden uzaklaştıkça sade ve sakin bir hayata daha uygun, farklı türlerde konuları ele alan ve son derece geleneksel yöntemlerle hazırlanan bağımsız yayınlar ortaya çıkmaya başladı. Bu yayınlar ana akım medyanın görmezden geldiği, şehir insanının burun kıvırdığı yerel haberleri de en az ulusal meseleler kadar önemsiyor ve yaşadığı yeri öne çıkaran bir tavrı benimsiyor. Ekonomik olarak kolay olmasa da artık çok daha fazla insan kendi gazetesini, dergisini basıyor…
🔗 https://kompleks.org/klog/bagimsiz-yayinciligin-bir-yuz-yili/
BİZİ TAKİP EDİN!
Bülten: kompleks.org/abonelik
Youtube: youtube.com/@kompleksorg
Twitter: twitter.com/kompleksorg
Instagram: instagram.com/kompleksorg/
Facebook: facebook.com/kompleksorg
KOMPLEKS
Nedir?
Konu edindiği meselelere derinlemesine bakarak, analog ve dijital hikâyeler hazırlayan bir yayıncılık girişimidir.
Neden?
Karmaşık konuları anlaşılır kılmanın; bunu da dayanışma içinde özgür ve paylaşımcı bir yayıncılık anlayışıyla yapmanın önemine inanır.
Nasıl?
Dikey yani açıklayıcı habercilik modelinin sunduğu kaynaklardan faydalanır. Ele Aldığı konuya çoklu başlıklar altında odaklanarak, düşünce ve hareket alanını genişletir.
Ne Şekilde?
Yeni medya araçlarını barındıran bir yayın kompleksi kurmayı hedefler. Dijital yayın, platform videoları, sosyal medya ve basılı fasiküller gibi halihazırda kullanabileceği tüm araçlardan faydalanır.
Hangi Değerlerle?
Külliyata katkıda bulunduğu her bir bilgi parçasının açık bilgi kaynağından beslenmesini önemser. Kapalı internete karşı dayanışma ağını destekler.