Kompleks.org ilk fasikül 'Gig Ekonomi' ile yayına başladı
Merhaba,
Hayat sürekli değişiyor, dönüşüyor. İş yapış şekillerimiz, çevreyle ilişkimiz, tüketim alışkanlıklarımız, kültür dünyasına bakışımız… Kısacası yaşam tarzımız. Hepsi bizden yenilenmeyi, başka yollar öğrenmeyi talep ediyor.
Ama nasıl? Her şey çok mu karmaşık? Bilgi çok ama bir yandan da çok mu yüzeysel? Öyleyse yepyeni bir dijital platformla, Kompleks ile tanışma zamanı!
Kompleks; dönüşen bir dünyanın kodlarını belirleyen; ekonomi, ekoloji, kültür gibi ana konu başlıklarında derinlemesine bilgi sunuyor. Kompleks’te her konu başlığında usta isimlerin kaleminden makaleler okuyacaksınız. Söyleşiler, uzman yorumları, video, infografik ve veri analizleri konuları derinlemesine incelemenizi sağlayacak. Her yeni konu bir fasikül oluşturacak ve bittiğinde elinizde dijital bir arşiv oluşacak.
www.kompleks.org info@kompleks.org
İLK FASİKÜLÜN KONUSU ‘GİG EKONOMİSİ’
Kompleks, ‘Yeni İşçi’ serisinin ilk bölümü, ‘Gig Ekonomisi’ ile yayına başladı. Bir tarafta tarih, ekonomi-politik, kültürel ve güncel durumu detaylıca incelerken diğer tarafta çalışan portreleri üzerinden insana yansımalarını anlamaya çalışıyoruz. Platform ekonomisinin yereldeki durumuna ek olarak çeviri ve derleme metinlerle yerel ile global arasında fark ve benzerliklere odaklanıyoruz.
İşler değişirken: Gig / Platform / Güvencesizlik Ekonomisi
Gig Ekonomisini kapsayan bu ilk fasiküle; gazeteci Mine Akverdi’nin 'İşler Değişirken: Gig Ekonomisi' başlıklı ‘gig ekonomisinin tanımını, hangi iş kollarını kapsadığını, tarihsel olarak gelişimini, artı ve eksi yanlarını ve geleceğine dair öngörüleri ele alan yazısıyla giriş yapıyoruz.
Gig ekonomisi olarak adlandırılan ve ağırlıklı olarak internet üzerinden kısa süreli, ‘iş başına’ ücretlendirmeyle yürüyen bu çalışma modeli; konunun uzmanlarına göre, 2025 yılına gelindiğinde bütün istihdamın üçte birini kapsayacak. Ne var ki işin karanlık yüzü de aslında gün gibi ortada.
Çağın getirdiği yeni teknolojiler, dijitalleşme, globalleşme gibi kavramlar gündelik hayatımızın her alanında hissediliyor; ekonomi ve iş hayatı da bu değişimden payını alıyor. Sabah 9 – akşam 5 işler, ofisler, plazalar, kadrolu çalışan kalabalıklar değişiyor. Yeni nesil bir çalışma düzeni ve bunun getirdiği yeni bir iş piyasası, iş kültürü ve ekonomi modeli olarak özetlenen gig ekonomisi en sade haliyle; serbest çalışanlar ile bu kişilerden belirli bir süre için belirli bir iş talep eden müşterileri dijital platformlar üzerinden buluşturan bir ekonomi modeli olarak tanımlanıyor.
Platformlaşan Sömürü Gig Ekonomisi: Bir Kontrol, Güvencesizlik ve Borçlandırma Modelinin Politik Ekonomi Eleştirisi
Gig ekonomisi eski şarabı yeni şişede mi sunuyor? Bu ekonomik düzenin varoluş sebepleri neler? Platformların çalışma modeli nasıl işliyor? Platform şirketleri emek süreçlerini kontrol edebilmek için hangi teknikleri kullanıyor? Bir çalışan için gig ekonomisi ne anlama geliyor? Ekonomi politik ve platform kapitalizmi üzerine araştırmalar yürüten akademisyen Ali Alper Alemdar’ın yazısında kapsamlıca işleniyor.
Ali Alper Alemdar’ın yazı gig ekonomisinin var oluş sebeplerini özetleyerek çeşitli platformların çalışma modellerini değerlendirirken platform şirketlerinin emek süreçlerini kontrol etmek için kullandığı teknikleri inceliyor. Gig ekonomisini bir borçluluk ve borçlandırma modeli olarak ele alarak; borçluluğun emek ve emek süreçlerini kontrol etmek üzerindeki rolünü tartışıyor.
Neden Hâlâ İşçi Sınıfından Konuşuyoruz?
Post-Kolonyal Teori ve Kapitalizmin Hayaleti kitabıyla, Yordam’ın Socialist Register derlemelerindeki makaleleriyle tanınan Amerikalı sosyolog Vivek Chibber, Jacobin’den Jason Farbman’la söyleşisinde; günümüzde işçi sınıfının varlığı ve toplumsal etkisi, örgütlenmenin önündeki zorluklar ve imkânlar, sendikaların sorunları, yeni toplumsal hareketler üzerine yorumlarını aktardı. Chibber’in bu konuşma üzerine hazırlanan yazısının ardından Farbman’la söyleşisinden bir özete, Merve Erol’un çevirisiyle bağlanıyoruz…
Önümüzdeki soru, sosyalistlerin neden sürekli toplumun stratejik bir unsuru olarak işçi sınıfını odağına aldığıdır. Hızla sadede gelirsek, sosyalistlerin bunun için birkaç temel gerekçesi var ve bence bunlar gayet geçerli sebepler. Bunu, evvela, modern toplumda yanlış giden şeylere dair bir teşhis; ikincisi, hayatı iyileştirmek için yapmak gerekenlere dair bir öngörü olarak düşünebilirsiniz. Her ikisi de aynı yönü gösterir. Öyleyse, teşhisle başlayalım…
Teşhis, insanların hayatta iyi kötü mutluluğu yakalamak, başkalarıyla düzgün sosyal ilişkiler kurmak için nelere ihtiyaç duyduğunu ele alır –adalet ve hakkaniyet namına saydığımız ne varsa. Başka ne tür gereksinimler söz konusu olursa olsun –toplumsal adalete ulaşmak için daha pek çok şey gerekir– hemen herkes iki şart üzerinde hemfikir olabilir.
Birincisi, belirli bir temel, asgari, maddi varlıktır. Yeterli gıdaya erişim için sürekli kaygı duyan bir kişi, düzgün bir hayat yaşayamaz. Temel sağlık, barınma işleri için ya da yaratıcılık, sevgi, dostluk gibi daha üst seviyede ele alınan şeyler için çaba harcamalarına olanak tanıyan bazı maddi koşullara sahip değillerse insanlar doğru düzgün bir hayat yaşayamaz. Tüm bunları sürdürülebilir kılmak belli düzeyde asgari bir varlığa sahip değilseniz daha zordur, dolayısıyla öncelikle bu ürünlere ihtiyaç duyulur.
İkincisi özerkliktir, ya da tahakkümden azade olmak. Şöyle özetlenebilir: Eğer bir başkasının boyunduruğu altındaysanız, eğer bir başkası tarafından tahakküm altına alınmışsanız, bu otoritenin istismara dönüşme ihtimali her zaman mevcuttur.
🔗 https://kompleks.org/fasikul/gig/bolum-1/neden-hala-isci-sinifindan-konusuyoruz/
Yapay Zeka Devrinde Prekarya: Güvencesizlikten Gereksizliğe mi?
Dr. Sarphan Uzunoğlu’nun 'Yapay Zeka Devrinde Prekerya: Güvencesizlikten Gereksizliğe mi?' başlıklı yazısı; yapay zeka etkisiyle daha sert hissedilen güvencesiz çalışma modelinin kodlarını mercek altına alıyor.
Güvencesiz çalışan, kronik geçici işlere mahkûm olan ya da bir işe sahip olmakla işsizlik ve işsizlik tehdidi arasındaki müphem alanda bulunan kişilerden oluşan prekarya üyeleri için derinleşen gig ekonomisi; iş güvencesini azaltır ve belirsizliği arttırır. Yapay zeka etkisi, bu durumda daha da sert hissedilebilir, çünkü işleri daha bölünmüş, geçici ve belirsiz hale getirebilir.
BİZİ TAKİP EDİN!
Bülten: kompleks.org/abonelik
Youtube: youtube.com/@kompleksorg
Twitter: twitter.com/kompleksorg
Instagram: instagram.com/kompleksorg/
Facebook: facebook.com/kompleksorg
KOMPLEKS
Nedir?
Konu edindiği meselelere derinlemesine bakarak, analog ve dijital hikâyeler hazırlayan bir yayıncılık girişimidir.
Neden?
Karmaşık konuları anlaşılır kılmanın; bunu da dayanışma içinde özgür ve paylaşımcı bir yayıncılık anlayışıyla yapmanın önemine inanır.
Nasıl?
Dikey yani açıklayıcı habercilik modelinin sunduğu kaynaklardan faydalanır. Ele Aldığı konuya çoklu başlıklar altında odaklanarak, düşünce ve hareket alanını genişletir.
Ne Şekilde?
Yeni medya araçlarını barındıran bir yayın kompleksi kurmayı hedefler. Dijital yayın, platform videoları, sosyal medya ve basılı fasiküller gibi halihazırda kullanabileceği tüm araçlardan faydalanır.
Hangi Değerlerle?
Külliyata katkıda bulunduğu her bir bilgi parçasının açık bilgi kaynağından beslenmesini önemser. Kapalı internete karşı dayanışma ağını destekler.