Zin in Zen - juni
Zeninspiratie: Doe alles met aandacht
Een van de pijlers van zen is: doe alles met zoveel mogelijk aandacht. Dit doet je misschien denken aan mindfulness. Dat is niet toevallig: mindfulness is door zenboeddhistische leraren geïntroduceerd in het westen. Je zou mindfulness kunnen beschouwen als een uitgeklede vorm van zen, zonder rituelen en zonder er je hele levenshouding van te maken. Het gaat om de kracht van aandacht. Aandacht besteden aan de dingen die je doet maakt gelukkig(er), zelfs als het vervelende klusjes zijn. Probeer het maar eens uit: zoek een klusje waar je nooit zin in hebt en wat je normaal gesproken afraffelt. Afwassen bijvoorbeeld, of je BTW-aangifte. Haal een paar keer rustig adem voordat je begint, en neem je voor om de klus met zoveel mogelijk aandacht te doen. Neem waar wat er gebeurt, bijvoorbeeld: Hoe voelt het warme water? Kun je je tegenzin in je lichaam voelen? Praktische huishoudelijke klussen zijn makkelijker om mee te beginnen dan nadenk-klussen, maar op den duur kun je dezelfde vriendelijke aandacht ook naar je administratie brengen. Merk je op wanneer je bent afgeleid, bijvoorbeeld door gedachten of tegenzin, ga dan weer vriendelijk met je aandacht terug naar wat je doet en ervaart. Het kan helpen om het iets trager te doen, dus oefen dit op een moment dat je geen haast hebt. Hoe voelt het? Is het anders dan hoe je het normaal gesproken ervaart?
Update: geschiedenisles
De laatste weken volg ik een collegereeks over de geschiedenis van het zenboeddhisme. Ik leerde: het Japanse woord ‘zen’ is afkomstig van het Chinese ‘chan’, dat weer afgeleid is van het Indiase ‘dhyanna’ - wat meditatie betekent. Zo kun je mooi zien welke reis het gedachtegoed heeft afgelegd. De Indiase prins Siddharta Gautama zocht rond 450 v. Chr. naar een manier om niet langer gebukt te gaan onder lijden. In meditatie vond hij een middenweg tussen ascese en hedonisme, die hij verspreidde als leraar ‘Boeddha’: ‘de ontwaakte’. Eeuwen later kwam het boeddhisme aan in China. Een van de verschillende stromingen vermengde zich sterk met het taoïsme, en richtte zich - in tegenstelling tot andere stromingen - niet op het bestuderen van oude teksten, maar op de directe aanschouwing van de eigen natuur. Via Korea reisde deze traditie naar Japan, waar het zich vermengde met de natuurreligie shintoïsme en de vorm kreeg waar we nu in het westen aan denken als we het hebben over het zenboeddhisme.
Audio: mindful eten
Deze audio-opname begeleid je door het mindful eten met al je zintuigen. Het is handig om deze oefening in het begin te doen met een eenvoudige gezonde snack, zoals een stuk fruit. Uit eigen ervaring: dit kan best een frustrerende oefening zijn. Het gaat zo traag! Maar af en toe deze oefening doen helpt mij om doorgaans bewuster te eten. Het is een goede aandachtsoefening, en als je niet afgeleid wordt door gedachten of belemmerende overtuigingen kun je op den duur nog meer van je eten genieten. En je eet elke dag meerdere keren, dus tel uit je winst! Wat ook kan helpen om met meer aandacht te eten: leg na elke hap je bestek neer.